İklimlendirme aracı olarak adını sıklıkla duyduğumuz klimalar günümüzde ev, işyeri ve ofis gibi ortamlarda kendine büyük yer edinmiştir. Ortam koşullarına göre havayı uygun hale getiren klimaların çeşitleri, isimleri ve çalışma prensibi farklıdır. Günümüzde en çok tercih edilen klimalar enerji tasarrufu özelliği ile inverter klimalardır. Ancak klimaya yatırım yapmadan almadan önce kullanım amacına ve ortama uygun klima satın alınmalıdır. Bunun için öncelikle klima çeşitleri hakkında bilgi sahibi olmak gerekir.
Teknolojinin gelişmesi ile beraber insanların konfor şartlarını giderek daha iyi hale getiren araçlar ortaya çıkmıştır. Özellikle yaz aylarında sıcak havada bulunduğu ortamı serinleten kışın soğuk havada ise ısıtan klimalar hayatımızda büyük yer kazanmıştır. Herhangi bir AVM, ofis, işyeri gibi yerlerde kullanılmaya başlayan klimalar artık evlere kadar taşınmıştır. Portatif, salon tipi, kaset tipi gibi çeşitleri vardır. Bu tür klimaların çalışma prensibi birbirinden farklıdır.
Klima Nedir?
‘Klima nedir?’ sorusunu en basit şekilde cevaplayacak olursak klimalar hem yaz hem de kış aylarında bulunduğu ortamı mevsim şartlarına göre serinleten veya ısıtan iklimlendirme araçlarıdır. Yazın bulunduğu ortamı serinleten klimalar kışında ısıtıcı görevi görmektedir. Rahat ve konforlu ortam sağlamak için büyük öneme sahip olan klimalar farklı mekanlarda kendine yer edinmiştir. Ortamın büyüklüğü ve ihtiyaçlara göre klima çeşitleri vardır.
Klima Ne İşe Yarar?
Günümüzde evlere kadar giren klimalar artık lüks bir aletten ziyade insanlar için ihtiyaç haline gelmiştir. Klimalar ısıtma ve soğutma işlevlerinin yanı sıra nem alma ve ortamın havası değiştirmektedir. Dört mevsim tercih edilen klimalar bulunduğu ortamın hava sıcaklığını kontrol eder. Kışın ortamı ısıtır yazın ise serinletir. Kapalı mekanlarda havanın temiz tutulmasını sağlar. Özellikle kalabalık alanlar için daha avantajlıdır.
Klima Nasıl Çalışır?
Klimalar çevrim malzemesi olarak kullanılan gazın kompresör tarafından emilip sıkıştırılması ile birlikte sıvı hale gelir. Bu esnada ortaya çıkan ısı fan ile birlikte dış üniteden atılır. Sıvının üzerindeki basıncın düşmesi ile birlikte bulunduğu ortamdan ısı çeker gaz halini alır. Bu esnada ortamdan ısı çekilir ve soğutma işlemi başlar.
Klima Çalışma Prensibi
Klimaların çalışma prensibi oldukça basittir. Belirli bir basınç altındaki sıvı akışkan istenilen sıcaklıkta buharlaştırılır ve buhar halinden tekrar sıvı hale döndürülür. Sıvı hale gelen materyale basınç ile birlikte ısı verilir ve fan vasıtası ile dışarı atılır. Sıvı daha sonra basıncın düşürülmesi ile bulunduğu ortamdan ısı çekerek gaz haline dönüşür. Soğutma akışkanı kompresör tarafından emilerek çevrim aynı şekilde tekrarlanır.
Klima Isıtma ve Soğutma Nasıl Yapar?
Klimalar ne kadar soğutucu özellikleri ile bilinseler de ısıtıcı görevi de görürler. Klimalar soğutma işlemi sırasında gazın buharlaşma ve yoğunlaşma özelliğinden faydalanırlar. Ortamdaki ısıyı dışarı atarak iç ünite içinden geçen gaz ortamdaki sıvıyı emerek buharlaşır. Böylelikle ortam serinlemiş olur. Buharlaşmış olan gaz dış üniteye geldiğinde yoğuşur ve ortamdan aldığı ısıyı fan yardımıyla dışarı atar.
Heat pump özelliğine sahip olan klimalar soğutucunun yanında ısıtıcı görevi de görür. Bu tip klimalar elektrik enerjisinden faydalanmak yerine dışarıdaki ısıyı içeriye taşıyarak ortamı ısıtırlar. Heat pump özellikli klimalar soğutma işlemindeki gibi gazı yoğuşturur ve buharlaştırarak ısıtma görevlerini yerine getirir. Dış üniteden gelen gaz buharlaşır ve dışarıdaki ısıyı emer. İç üniteye vardığında ise yoğunlaşarak emdiği ısıyı ortama bırakarak ısıtma işlevini yerine getirir.
Klima Tipleri, Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir?
Split klimaların iç ve dış olmak üzere iki veya daha fazla ünitesi vardır. Günümüzde ofis veya konut kipi küçük ölçekli alanlar için kullanılır. Soğutucu ayarında iken soğutucu akışkan sayesinde ortamdan aldığı sıcak havayı dış üniteden atmosfere atar. Isıtıcı ayarında ise dış ortamdaki ısıyı dış ünite yoluyla alır ve iç ünite vasıtasıyla ısıtma işlemini gerçekleştirir. Ünite sayısına göre split klima çeşitleri de değişiklik gösterir.
Mono split klima
Monosplit klimalar sadece iç ve dış üniteden oluşur. Ev tipi klimalar genellik mono split klimalardır.
Multi split klima
Multi split klimalar dış ünitenin haricinde birden fazla iç üniteye sahip türdür. 9 iç üniteye kadar bağlanabilir. Daha büyük ölçekli alanlarda kullanılan multi split klimaların genleşme valfi dış ünitede olmasından dolayı sessiz ünitelerdir.
Salon tipi klima
Otel, hastane, yurt gibi insan sayısının fazla olduğu alanlarda kullanılan salon tipi klimalar hava dağılımını en homojen şekilde gerçekleştirmektedir. Geniş mekanlar için uygun olan salon tipi klimalar tüm alanı en güzel şekilde havalandırdığı için en çok tercih edilen türler arasında yer alıyor.
Yer ve tavan split klima
Adından anlaşıldığı gibi yer ve tavan split klimalar zemine gömülerek veya tavana asılarak kullanılmaktadır. Salon tipi klimalar gibi yer ve tavan split klimalar büyük ve geniş mekanlar için kullanılır.
Split klimalardan sonra en çok kullanılan klima türü paket tipidir. Bir diğer adı ‘rooftop’ olarak geçen bu tip klimalarda iç ve dış ünite ise bir arada bulunuyor. Havalimanı, mağaza, AVM gibi çok geniş mekanlarda kullanılan paket tipi klimaların ise farklı çeşitleri vardır.
Düşey-yatay tip klima
Split tipi klimaların daha büyük kapasiteye sahip olan türüdür. İki şekilde çalışan bu tip klimalar hava akımını ortama direk aktarabiliyor veya kısa kanallar kullanarak homojen olarak havalandırma işlemini gerçekleştiriyor. Dış bağlantısı yapıldığı takdirde ortama ise taze hava akışı sağlıyor.
Çatı tipi klima
Çok yönlü kullanılabilen çatı tipi klimaları diğer türlerden ayıran özelliği ısıtma, soğutma ve ortama taze hava verilmesini tek başına yapıyor olması. Havalandırılması istenen mekanın çatısına yerleştirilir.
Tek bir üniteden oluşan pencere tipi klimalar pencere veya dış duvara monte edilebilen cihazlardır. İlk klima modelleri arasında yer alan söz konusu cihazın bir kısmı dışarıda kalırken bir kısmı da mekanın içinde yer alır. Yüksek ses ve yüksek enerji harcaması nedeniyle günümüzde pek tercih edilmemektedir.
Portatif tip klimalar sabit değillerdir. Her ortama uyum sağlayan bu tip klimalar taşınabilme özelliği ile istenilen mekanlarda kullanıma uygundur. Ev, ofis, mağaza gibi küçük ölçekli alanlar için kullanılır. Herhangi bir dış üniteye bağlı olmayan seyyar portatif klimalar tekerlekli yapısı sayesinde taşımada kolaylık sağlıyor.
Kanal ve menfezler yoluyla hava akışını sağlar. İç üniteleri tavan arası boşluğa monte edilen kanal tipi klimalar ortamın estetik yapısını bozmadan şık görüntü sağlar. Hastane, otel gibi mekanlarda kanal tipi klimalar tercih edilir.
Kaset tipi klimaların iç ünitesi tavan arası boşluklara monte edilirken dış ünitesi ise tavana asılır. 4 yönlü ısıtma ve soğutma işlevlerini yerine getirebilen bu tip klimalar havanın mekanın eşit halde dağıtılmasına olanak sağlamaktadır.
Inverter Klima Nedir?
Akım ve güç tüketiminde tasarruf sağlayan inverter klimalar sıcaklık kontrolünü en hassas şekilde gerçekleştirmektedir. Diğer klimalardan farklı olarak istenilen sıcaklık elde edildiğinde kapanmak yerine güç tüketimini azaltır. Böylelikle ortamdaki sıcaklık sabit kalır. Inverter klimalar kendini kapatıp istenilen sıcaklığa yeniden erişmek adına daha fazla güç harcamadıkları için enerji tasarrufu sağlar.
BTU Ne Anlama Gelir?
Klimalarda adının sıklıkla duyduğumuz Biritish Thermal Unit yani kısaca BTU kavramı, termal enerji birimi ifadesi için kullanılır. İngiliz birimi olan BTU, klimaların ortamdan aldığı ya da ortama verdiği enerji miktarını ifade etmektedir. BTU değeri ne kadar yüksekse cihaz istenilen sıcaklığa daha kısa sürede ulaşır.