Yedek parçalara makine teknolojisinin olduğu her alanda ihtiyaç duyulabilmektedir. Beyaz eşya, bilgisayar veya küçük ev aletleri için yedek parçalar üretilmektedir. Ancak günümüzde ‘yedek parça nedir?’ denince akla ilk olarak otomotiv sektörü gelmektedir. Otomobiller on binlerce parçanın oluşturulması ile meydana geldiği için yedek parçalar en çok otomotiv sektöründe kullanılır. Araçlarının bazı aksamları bozulanlar veya aksesuar amaçlı yedek parça değişimi yapmak isteyenler orijinal, OES, OEM ve yan sanayi yedek parça kavramlarına hakim olmadıkları için karar vermekte zorlanır. Bu sebeple orijinal, OEM ve yan sanayi yedek parça arasındaki farkları bilmek gerekir.
Gelişen teknoloji ile beraber insan yaşamının vazgeçilmezleri haline gelen elektronik ve motorlu aletler ortaya çıkmıştır. Ancak pek çok parçadan oluşan bu makine ve aletlerin parçaları zamanla eskir ve arızalanırlar. İşlevini yitiren bu parça yerine yedek parçalar temin edilerek değişim yapılır.
Yedek parça kavramı ile en çok otomotiv sektöründe karşılaşılır. Otomotiv dünyası için önemli rol oynarlar. Gün geçtikte sektörde yeni markalar yeni model arabalar çıktığı için yedek parçalarında çeşitleri değişmiş ve çeşitlenmiştir. Otomotiv sektörünün gelişmesi ve arabalara olan talebin artmasıyla yedek parça sektörü de ilerleme kaydetmektedir.
Yedek Parça Nedir?
Yedek parçaların otomotiv sektöründe önemli yeri vardır. Toplamda 30 bini aşkın parçalardan oluşan araçlar için yedek parçalar üretilir. Her biri arabanın çalışmasında önemli görev üstlenirler. Otomobillerin her parçası birbiriyle bağlantılı ve uyumlu şekilde çalışan parçalardır. Günlük hayatta lüks olmaktan çıkıp ihtiyaç haline gelen taşıtların parçaları zamanla deformasyona uğrayabilir veya kaza sebebiyle kullanılamaz hale gelebilir. Bozuldukları takdirde otomobillerde sıkıntılar ortaya çıkar. Böyle durumlarda yedek parçalar devreye girer. Arıza veren parça tespit edilir ve yerine yeni parça takılır. Araçlara takılan bu parçalara yedek parça denir. Sürekli kullanıma bağlı olarak eskiyerek bozulabilen parçaların yerine yenisi takılması gerekir. Ancak her marka ve model aracın yedek parçaları aynı değildir. Çalışma şekillerinde olduğu kadar benzinli, LPG’li, dizel, elektrikli, manuel veya otomatik vites araçların üretimleri ve parçaları da birbirinden farklıdır. Bu sebeple yedek parça seçiminde uzmanından destek alınması şarttır. Aksi takdirde araçlarda daha büyük problemlere yol açabilir.
Orijinal Yedek Parça Nedir?
Otomobil firmalarının taşıtlarında kullandığı parçalara orijinal yedek parça denir. Araçlarda bir parçanın orijinal olması oldukça önemli konudur. El değmemiş ve amacına uygun üretilen bu yedek parçalar araç üreticileri ya da ithalatçılar tarafından satılır. Belgeli ve orijinal ambalajlı satışa sunulan bu yedek parçalar otomotiv sektörünün prosedürlerine uygun olarak üretilmiştir. Orijinal parçalar kaliteli oldukları için taşıtların performansını ve verimliliğini artırır. Kullanım süresi oldukça uzundur. Garanti kapsamında oldukları için garanti süresi boyunca herhangi bir problemde üretici tarafından değiştirilmesi, tamir edilmesi veya bedel iadesi yapılır. Orijinal yedek parçalar aracın ömrünü uzatırken yakıttan tasarruf sağlar. Araç orijinalliğinden ödün vermediği için ikinci el araç piyasasında arabalar da değerini korur.
Yan Sanayi Yedek Parça Ne Demek?
Araç sahiplerinin çoğu öyle ya da böyle araçlarının bazı parçalarını bozulma veya hasar alması sonucunda değiştirmek zorunda kalır. Yedek parçalar bu gibi durumlarda devreye girer. Aksamı bozulan parçaların yerini alır ve taşıtların eski işlevlerini yerine getirmesine olanak sağlar. Otomotiv sektöründe yan sanayi yedek parça terimini sıklıkla duyarız. Yan sanayi yedek parçalar otomobil üreticileri tarafından üretilmez. Bu parçalar orijinal değildir. Orijinaline birebir benzeyen bu parçalar kalite bakımından orijinallerle aynı performansı sağlamaz. Yan sanayi parçalar herhangi bir firma tarafından üretilir. Orijinallere göre daha fazla tercih edilir. Bunun nedeni ise orijinallerine göre etiket fiyatının yarı yarıya olmasıdır. Fakat yan sanayi yedek parçaların araçlara takılmaz önerilmez. Yedek parçaların ömürleri orijinallere göre daha kısa olurken araçların performansını da olumsuz yönde etkiler.
OEM Nedir?
Otomobillerin her biri binlerce parçaların birbirine bağlanmasıyla üretilmiştir. Birbirlerine bağlantılı ve uyumlu çalışan bu parçalar zamanla deformasyona uğrayarak işlevini yitirir. Bu gibi durumlarda yedek parçalar devreye girer. Ancak yedek parçaların yan sanayi, çıkma, orijinal, OEM ve OES gibi çeşitleri vardır. Araçlarındaki arızaları gidermek isteyenler hangi tür yedek parça alacağına karar veremez.. Bu sebeple yedek parça çeşitlerini bilmek gerekir.
Araçlarını yaptırma için sanayi veya yetkili servise gidenlerin aşina olduğu terimlerden bir tanesi de OEM’dir. OEM kelimesi İngilizce ‘Orijinal Equipment Manufacturer’ teriminden gelir. Anlamı Orijinal Ürün Üreticisi’dir. Ayrı ayrı üretim uzmanlığı gerektiren yedek parçalar otomobil firmalarının anlaşma yaptığı üretici firmalar tarafından üretilmektedir. Etiket fiyatı oldukça yüksektir. OEM yedek parçaları her zaman temsil ettikleri aracın orijinal üreticisi tarafından tasarlanır.
OEM yedek parçalar tam olarak değiştirilen parçaya uygun şekildedir ve işlevini aynı şekilde yerine getirir. Üretim sürecinde orijinal olarak takılan parçanın aynısıdır ve performansı da aynı şekildedir.
OES Nedir?
Otomobil üreticilerinin ihtiyaç duydukları parçalar için eksiksiz bir üretim ağı kurmaları mümkün değildir. Bu durumda tek amacı çeşitli araba markaları için yedek parça yapmak olan farklı üreticiler devreye girer. OES İngilizce Original Equipment Supplier teriminden gelir. Türkçe karşılığı Orijinal Ekipman Tedarikçisidir. OEM parçalara benzer kalitede üretilirler. OES ve OEM yedek parçalar aynı üretim tesisinde üretilmektedir. Birbirlerinden ayrılan tek noktaları ambalaj, kutu ve fiyatlarıdır.
Çıkma Yedek Parça Nedir?
Çıkma yedek parça trafik kazası geçiren, arızalanan veya kullanılamaz hale gelen hasarlı araçlardan kurtarılan parçalardır. Herhangi bir hasar almadıkları için aynı model ve marka araçlarda yedek parça olarak kullanılabilir. Orijinal veya OEM yedek parçalara göre fiyatı daha uygundur.
Orijinal, OEM ve Yan Sanayi Yedek Parça Arasındaki Farklar Nelerdir?
Otomotiv sektöründe araçların hasar gören parçalarının yerine yedek parçalar takılır. Ancak bu yedek parçaların orijinal, OEM ve yan sanayi gibi çeşitleri bulunur. Araçlarının hasarlı parçalarını yenilemek isteyen kişilerin kafası kurcalayan konulardan birisi de yedek parçalar arasındaki farklardır. Orijinal, OEM ve yan sanayi yedek parçalar arasındaki farklar şu şekildedir;